Als zoon van een Egyptische diplomaat te Parijs en een Pools/russische “edelvrouw” zag Ramses Shaffy in neuilly-sur-Seine, een voorstad van de Franse hoofdstad, op 29 augustus 1933 het levenslicht.
Rond zijn zesde levensjaar zette zijn mama hem op een trein en kwam de kleine Ramses in Nederland terrecht. Later zou hij deze, toch zeer intense ervaring, heel ontroerend bezingen in het autobiografische nummer: “Trein Naar Het Noorden”.
Hij komt in een kinderhuis terecht, “waar hij hem smeerde”, om recht in de handen van een professor uit Leiden te lopen. “Eens In De Honderd Jaar”, zou deze periode beschrijven. Hij vind zijn thuis bij een Nederlands pleeggezin die hem pianolessen laat nemen, waar hij zich ontwikkelde tot een natuurtalent in tegenstelling met de gewone school waarover Ramses zichzelf de vraag stelt waarvoor scholen dienen als het niet is om de creativiteit terug te schroeven?
Creativiteit vond hij op De Rietveld-Akademie, maar blijft er niet langer dan een jaar. Het schilderen zou hij zijn leven lang blijven doen en improviseert vaak met portretten op linnen, maar ook aquarellen komen aan bod.
Tussen 1952 en 1961 vind men Shaffy terug aan de Amsterdamse toneelschool, waar heel even iedereen de adem inhoudt als Ramses deze opleiding lijkt te voltooien.
In de zomer van 1955 zet Shaffy, met enkele voormalige klasgenoten zijn eerste zelfgeschreven theaterproductie “Olé La Marguérita” op touw.
In de late jaren vijftig nam hij enkele rollen voor het Nederlandse Comedie voor zijn rekening. Zo was hij te zien als Anatole in “Zoete Vogel Der Jeugd”, Joseph in “Dothan”, “Engel Kijk Terug”, “Midzomernachtsdroom” en “Driekoningenavond. Een aantal van deze toneelstukken werden op televisie uitgezonden.
In 1960 reist Ramses met zijn vriend Joop Admiraal naar Italië met een filmdroom in hun aderen. Een jaar later komen ze van een kale reis terug. Maar op auteursgebied bleef dit Italiaans avontuur niet onopgemerkt. Verschillende collums werden door Shaffy gevuld en zo verdiende Ramses net voldoende centen in Nederland om in Italië zijn schulden te kunnen betalen.
Terug in Nederland verschijnt er een eerste, Engelstalige EP “Come With Me” op het Omega-label.
In 1961 neemt Shaffy deel aan de Europabeker voor Zangvoordracht te Knokke België –beter bekend onder de naam “Knokkecup”.
Als acteur kon hij dat jaar aan de slag in de film van Bert Haanstra: “De Zaak M.P.”, dat onder zijn volledige titel niet door de filmkeuring geraakte, vandaar de afkorting tot M.P.
In 1963 komt er een onverkwikt einde aan zijn loopbaan bij De Nederlandse Comedie, als hij na de pauze van “Driekoningenavond” om de één of andere duistere reden, het podium niet meer terug vindt. Toch speelt hij nog enkele toneelrollen, ondermeer voor Ensemble en Het Volkstoneel.
En zo belanden we in het magische jaar '64. In Amsterdam gaat het Literair-poëtisch cabaret “Shaffy Chantant" in première. Vaste medewerkers zijn Joop Admiraal, Pianist Polo de Haas, Liesbeth List en Loesje Hamel.
Het document “Shaffy Cantate”, dat pas in 1966 op single verscheen, komt uit deze bezetting.
Ramses ondervindt dat je mensen gelukkig kan maken door simpelweg jezelf te zijn en verdient er geld mee, dat hij net zo vlug weer onbezorgd uitgeeft. “Shaffy Chantant” start in 1964 in het Miranda Paviloen, verhuist naar het Thombeckeplein en wordt twee jaar later voortgezet onder de naam “Shaffy Cantate”. Ook “Shaffy Verkeerd” wordt een groot succes en haalt in die periode wel dertig medewerkers op het toneel.
Dat toneel is inmiddels zijn eigen Shaffy Theater, in de nok van het gebouw van Felix Meritis. Vele van die medewerkers vertellen over die periode “dat het één van de gelukkigste tijden uit hun leven is geweest.” Chapeau Shaffy!
1966 en Ramses heeft een top-2 hit te pakken met het zelfgeschreven nummer “Sammy”. Ondertussen heeft Ramses een theaterprogramma met Liesbeth List en Louis van Dijk. “Shaffy Chantant” verschijnt op LP en is een spiegeling van het gelijknamige theaterprogramma. Ook de liedjes LP “Ramses II” verschijnt in '66.
Een jaar later, in 1967, is hij te bewonderen als acteur in drie speelfilms: “Liefdesbekentenissen” van Wim Verstappen, “Een Vreemde Vogel” van Lennaert Nijgh en het fantastische “De Verloedering Van De Swieps” van Erik Terpstra.
Een onderschijding kon niet uitblijven en Ramses mocht een Edison in ontvangst nemen.
1968 en in het Felix Merites, later omgedoopt tot het Shaffy Theater, gaat “Shaffy Verkeerd” van start, in samenwerking met Marjol Flore, Thijs Van Leer, Sylvia Alberts en Louis van Dijk. Het monumentale “Pastorale” verschijnt op single maar blijft vreemd genoeg steken op de derde plaats.
Een jaar hierna werkt hij mee aan de geruchtmakende opera “Reconstructie”.
In 1970 verlenen Trio Thijs van Leer en een aantal studiomuziekanten, waaronder Jan Akkerman, hun medewerking voor de LP “ Sunset Sunkiss”. Even later zou irronisch genoeg de LP “Zonder Bagage”, waarin een autobiografisch nummer over Ramses' fallisement, een groot succes worden. Samen met Liesbeth List bereikt Shaffy een tipnotering met “In De Armen Van De Stad”.
“Zonder Bagage” bezorgd hem een hit met “Zing, Vecht, Huil, Bid, Lach, Werk En Bewonder” en in duet met List “Aan De Andere Kant Van De Heuvel”. Shaffy begint een samenwerking met Liselore Gerritsen en ontvangt in 1971 de Louis Davidsprijs.
“Kind Van De Zon” een speelfilm van René Van Nie biedt hem een belangrijke rol als acteur. Het reeds in 1972 uitgebrachte nummer “We Zullen Doorgaan” wordt nu een hit, maar de persiflage van dit nummer door André Van Duin is nog succesvoller.
In de tweede helft van de jaren '70 werkt Shaffy veel samen met List. “Shaffy En List”, “Liesbeth En Ramses” en “Paso Doble” zijn hier voorbeelden van. Voor hun LP “Samen” ontvangt het duo De Gouden Tulp en hun live LP “Liesbeth & Ramses Live” wordt op de markt gebracht.
“Ramses In De Nes” is een theaterprogramma dat in 1978 in premiére gaat in –heel toepasselijk- De Nes in Amsterdam. Het uit het Frans vertaalde lijflied van Ramses: “Laat Me” levert hem een bescheiden hit op.
Als afsluiter voor de jaren '70 versiert Shaffy nog een kleine rol in de film Cha-Cha van Herman Brood.
Begin jaren '80 krijgt hij de welverdient onderscheiden met De Gouden Harp van Conamus.
In de TV-serie Willem Van Oranje schittert Shaffy als Graaf van Egmond. In 1985 staat een herverfilming van “Op Hoop Van Zegen” op stapel met in de hoofdrol Danny De Munck, die naast de grote Shaff mag spelen.
Alweer een filmrol voor Ramses als Nikolai Van Der Heyde zijn speelfilm “Nitwits” verfilmt wordt.
Halverwege de jaren tachtig is er naast een serie conserten met Liesbeth List ook plaats voor het toneelstuk “De Sprong” met Mary Dresslehuys.
In de tweede helft van dit decenia tourt hij met Soloprogramma's en speelt in Shakespeare's “Het Temmen Van De Sfeeks”, filmt onder regie van Guido Peters en dwingt respect af op het toneel in de rol van André in “Mijn Diner Met André” van Gregory Shawn –een twee uur durende bijna-monoloog, dat hij in eigen beheer opvoert.
Van 1986 tot 1987 tourt hij met “Kussen”, een nieuwe theatershow met Liesbeth en het trio Nico Van Der Linden.
Ramses bevolkt de hoofdrol van “Hendrik IV” van Pirandello, speelt in de opera “Pol” bij het Ro-theater, houdt de LP “Sterven Van Geluk” boven de doopfond en is in de BRT TV-produktie “Hommage Aan Ramses” de hoofdpersoon.
In 1988 wordt Ramses banaal aangereden door een fietser en loopt zo een gecompliceerde dijbreuk op dat hem het hele seizoen doet verliezen.
Als afsluiter voor de tachtiger jaren krijgt hij een grote rol in “Coctailuur” van A.R. Gurney. In de Amsterdamse stadsschouwburg speelt hij de voorstelling “In Een Hotelbar In Tokio” van Tenessee Williams.
De ‘90's kondigen zich aan met een herneming van “Mijn Diner Met André” en een rol als psychiater in de speelfilm “Dierbaar”.
In 1991 oogst hij veel lovende kritieken in de dubbelrol van Cervantes/Don Quichote in de musicam “Man Van La Mancha” van het Koninklijk Ballet Van Vlaanderen, waarvoor hij een tijdlang in Antwerpen verbleef.
In 1995 vangt Shaffy een rol in de TV-film “De Nietsnut” en gaat hij voor de hoofdrol in de musical “La Cage Aux Folles”.
Een val in een zwembad zorgt een tijdlang voor gezondheidsproblemen.
Na een afwezigheid van tien jaar, keert Ramses in 1997 terug naar het theater met “Ramses ‘97” een programma met een sextet onder leiding van pianist Henk Ruiter en met de zangeressen Manuëla Kemp, Tolinha Kross en Marine Grünwald.
-“De tred is wankel, de lever verwoest en de stem hapert zo nu en dan. (…) Hij Zingt, Vecht, Huilt, Bidt, Lacht, Werkt En Bewondert met dubbele kracht.”, zo schrijft De Volkskrant in 1998.
Na zijn tournee verschijnt Shaffy af en toe op televisie, houdt zijn boek boven de doopfond en komt er een verzamelaar op de markt.
1999 brengt de speelfilm “Nachtvlinder” van Herman van Veen Shaffy een rol als Koning-strandjutter.
De eeuwwisseling det zijn intreden en brengt regisseur Pieter Fleury met zich mee. Zijn documentaire “Ramses” wint Een Gouden Kalf op het Nederlands Film Festival waar het in première ging. Ramses is die avond aanwezig als eregast en krijgt een koninklijke onderscheiding in de ran van Ridder Van De Orde Van De Nederlandse Leeuw.
Twee maanden later volgt de Blijvend Applausprijs 2002 voor zijn opmerkelijke en bijzondere bijdrage aan het Nederlandse theater. Deze onderscheiding bestaat uit een bronzen beeldje en een geldsom van 2500 euro.
En de prijzen blijven komen wanneer de zanger uit handen van burgemeester Cohen de Zilveren Medaille Van De Stad Amsterdam ontvangt. Deze onderscheiding is bedoeld voor mensen die zich buitengewoon verdienstelijk hebben gemaakt voor de stad.
Tijdens het Gala Van Het Nederlandse Lied ontvangt Ramses op 9 maart in Carré de Radio 2 Zendtijdprijs als eerbetoon voor zijn hele oeuvere. In November verschijnt “Naakt In De Orkaan” een biografie van de hand van auteur Bas Steman, die het leven van Shaffy schetst aan de hand van dagboekuitreksels, krantenknipsels, interviews met bekenden van Ramses en persoonlijke gesprekken met Shaffy.
“Zing, Vecht, Huil, Bid, Lach, Werk En Bewonder” loopt van de drukpersen. Het boek, dat de liedjestteksten van Shaffy, samen met zijn gevoelens bij de eerste ontmoeting met zijn vader bevat, wordt vergezeld van een CD met het nooit eerder uitgegeven nummer “Vanavond”, dat hij in het radioprogramma “Nu Hoor Ik Het Ook” uit 1983 ten beste gaf.
En dan loopt hij Gerard Alderliefste tegen het lijf. Een jonge Amsterdammer die hem uit het rusthuis haalt, waar hij al geruime tijd verblijft en Ramses terug de vrijheid van een podium schenkt. Met de groep Alderliefste, duikt de eeuwig jonge “grijsaard” opnieuw de studio in voor nieuwe opnames van zijn vroegere liedjes. Ditmaal gedeeltelijk in het frans en opnieuw met Liesbeth List aan zijn zijde.
Shaffy is weer op de bühne en wordt opnieuw mateloos bewondert terwijl hijzelf nog steeds trouw blijft aan zichzelf en zijn vrijheid. En eens te meer is de wereld ademloos in opperste verbazing voor de grootmeester.
In het voorjaar van 2009 kregen wij het nieuws te horen dat Ramses aan slokdarmkanker leed. Wat er ook beweerd werd in de pers, het doet er niet toe. Ramses zou Ramses niet zijn om ook hierin zichzelf te blijven en hij bleef zichzelf. Werd soms in het geliefd Amsterdam genietend opgemerkt, dronk zijn glaasje en rookte zijn sigaretje. Hij trad in het openbaar bij het in otvangstnemen van zijn CD/DVD box "Laat Me" en bleef een nuchtere kijk behouden. Zelf wist hij het wel en hield zich er ook aan.
Grootmeester Shaffy overleed vanmorgen, 1 December 2009.
